فرمینگ یا شکل‌دهی، زمانی به کار می‌رود که قرار باشد محصول ورق رنگی گالوانیزه را از شکلی به شکل دیگر در بیاید. به عبارت دیگر، رول فرمینگ به معنای شکل‌دادن ورق است.
توضیح علمی رول فرمینگ به این صورت بیان میشود: شکل‌دهی به نوارهای ورق فلزی یا ورق گالوانیزه که از نظر طولی در یک راستا قرار دارند و موازی با خطوط خمش هستند.
رول‌کردن ورق‌ها توسط دستگاه رول فرمینگ به این صورت است که طی عملیات، ورقهای فلزی روی شافت‌های دستگاه جای‌گذاری می‌شوند که توسط یاتاقان مهار شده‌اند و سپس با توجه به نوع قالب و روش مورد نظر، ورق‌ها به فرم دلخواه در می‌آیند.
رول فرمینگ از روش‌های نوین و بهینه‌ای است که می‌توان به کمک آن، طرح‌های مختلفی به گالوانیزه داد. ورقهای رنگی گالوانیزه که به منظور زیبایی و استحکام بالا ساخته می‌شوند، پیش از کاربرد، توسط دستگاه فرمینگ، فرم داده شده و سپس استفاده می‌شوند.
فرآیند فرمینگ ورق
رول فرمینگ، همان شکل‌دادن ورق و تبدیل‌کردن آن به مقاطعی مانند قوطی پروفیل، لوله و … و یا فرم کرکره یا طرح سفال است. حین انجام این فرآیند، ضخامت ورق تغییر نکرده و سپس، ادامه‌ی این عملیات، طی دمای معینی صورت می‌پذیرد. محصولات تولیدشده در این فرآیند، معمولاً دارای انحنا هستند و با زاویه‌ی خطوط خمش ۹۰ درجه انجام میشود. همان طور که گفتیم، پس از این فرآیند، ضخامت ورق به همان صورت باقی می‌ماند؛ اما در قسمت‌های منحنی، معمولاً ضخامت کمتر است.
دستگاه رول فرمینگ، دارای غلتک‌هایی است که در صورت نیاز، ضخامت ورق را کم می‌کنند. دمای محیط در روند انجام کار، تغییری ایجاد نمی‌کند؛ اما برای جلوگیری از ترک‌خوردن رنگ خطوط خمشی ایجادشده، پیش از آن که روی رول فرمینگ قرار بگیرد، آن را حرارت می‌دهند.
همچنین، دمای این عملیات برای ورقهای لحیم‌کاری، آنیل‌شده و یا بریزینگ باید افزایش پیدا کند.
در ادامه نمونه ای از فرم داده ی یک ورق(بطور مثال : فرم ذوزنقه یا لمبه و….) را مشاهده می کنید:
دستگاه فرم چیست
رول فرمینگ به منظور فرم دهی ورق های فلزی طراحی شده است. دستگاه فرمینگ دارای ایستگاه هایی است که در آن غلطک های فولادی قرار گرفته و ورق با گذر کردن از این ایستگاه ها شکل دهی می شود. وجود غلطک ها در این دستگاه سبب حرکت ورق ها نیز می شود، سرعت فرم گیری ورق و تبدیل به پروفیل را افزایش داده و مانع از اعمال استرس زیاد در یک ناحیه می شود در این حالت ورق با کیفیت با فرم دهی می شود. عملیات دیگر بر روی ورق ها که در این دستگاه انجام م یشود پانچ است که سبب ایجاد سوراخ یا برآمدگی های مورد نیاز می شود.
ورق گالوانیزه رنگی یکی از محصولاتی است که در صنایع فولادی تولید می شود. روند تولید ورق گالوانیزه رنگی به این شکل است که بعد از تولید ورق گالوانیزه، یک لایه رنگ محافظ بر روی آن قرار می گیرد. سپس با یک محلول چربی زدا شستشو شده و با برس پولیش می شود. به جهت اینکه تمامی گرد و غبارهای ورق گالوانیزه از بین بروند، می بایست مراحل گفته شده مجددا تکرار شوند.
شرط وارد شدن ورق گالوانیزه به مرحله بعد برای تبدیل شدن به ورق گالوانیزه رنگی، این است که ورق ها با هوای گرم خشک شوند. برای اینکه بتوان مقاومت ورق ها را در برابر خوردگی بالا برد و چسبندگی رنگ فولاد را افزایش داد، می بایست نوعی ماده شیمیایی که از پوسته پوسته شدن رنگ جلوگیری می کند به طرفین ورق گالوانیزه اسپری نموده و سپس خشک کرد. به این ترتیب ورق، دارای رنگ آستری یا پرایمری می شود.
رنگ هایی که به عنوان رنگ آستری یا پرایمری مورد استفاده قرار می گیرد، از دسته رنگ های پلی استر می باشد. بعد از مرحله رنگ کردن، می بایست ورق ها درون کوره قرار بگیرند. ورقهای رنگ شده از کوره خارج شده و وارد مرحله رنگ کردن نهایی می شوند.
به این ترتیب ورق گالوانیزه رنگی یک ورق زیبا و در عین حال بسیار مقاوم است که کاربردهای بسیار زیادی دارد.
از مثال های قابل ذکر برای کاربرد ورق گالوانیزه رنگی می توانیم به پوشش سقف بام ویلا،پوشش سقف شیروانی ،پوشش سقف سوله،ساخت سردر ساختمان ،ساخت سایه بان ،ساخت پارکینگ ، ساخت آلاچیق ، ساخت لوازم خانگی ، صنایع تابلوسازی ، صنایع ساختمان و … اشاره کنیم.
چگونگی تولید و سایز ورق های گالوانیزه رنگی
ورق گالوانیزه رنگی به دو صورت رول و شیت تولید و عرضه می شود.
ورق های گالوانیزه رنگی شیت به صورت برگه های با سایز استاندارد ۱۰۰*۲۰۰ سانت یا ۱۲۵*۲۵۰ سانت تولید می شوند.
برای سفارش سایر سایزها می توان برگه های ورق گالوانیزه رنگی را از رول های با عرض ۱۰۰ یا ۱۲۵ سانتی متر برش داده و با طول دلخواه سفارش داد.
در مورد نوع رنگ و انواع رنگ ورق های گالوانیزه رنگی یک نکته وجود دارد.ورق های گالوانیزه رنگی یا در کارخانه های بزرگ مثل فولاد مبارکه اصفهان تولید و رنگ می شوند یا در کارخانه های کوچک تر مانند کارخانه کوروش.در کلیت کار تفاوتی وجود ندارد و اختلاف فقط بر سر قیمت تمام شده است.معمولا ورق های گالوانیزه رنگی که در کارخانه های بزرگ تولید می شوند ،به دلیل تولید انبوه تر و سرشکن شده هزینه ها ارزان تر تمام می شوند.ولی تمام رنگ های ورق گالوانیزه رنگی را شامل نمی شوند و تعداد محدودی رنگ در این حوزه وجود دارد.
ولی مشکل اینجا است که کارخانه های بزرگ تولید کننده ورق های گالوانیزه رنگی طیف محدودی از رنگ ها را تولید می کنند و برای سایر رنگ ها نیازمند استفاده از کارخانه های کوچک تر هستیم.برای مثال ورق گالوانیزه رنگی زرشکی در کارخانه فولاد مبارکه اصفهان تولید نمی شود.
ضخامت های ورق گالوانیزه رنگی
ورق های گالوانیزه با توجه به طیف مصرفی گسترده ای که دارند، در ضخامت های مختلفی تولید و مصرف می شوند.
در زمان نگارش این مقاله در مورد ورق گالوانیزه رنگی، ضخامت های موجود از ورق گالوانیزه رنگی به شرح زیر می باشد:
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۱۶ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۱۸ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۲۰ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۲۵ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۳۰ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۳۵ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۴۰ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۴۵ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۴۷ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۴۸ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۵۰ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۶۰ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۷۰ صدم میلی متر
ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت ۱ میلی متر
در بین ضخامت های ورق گالوانیزه رنگی که در بالا به آنها اشاره کردیم فقط ضخامت های ۳۵ صدم میلی متر به بالا در ایران تولید می شوند و معمولا ورق های گالوانیزه رنگی نازک در بازار ایران چینی هستند.
در مورد عرض رول های ورق گالوانیزه رنگی که به صورت استاندارد در دو عرض ۱۰۰ سانتی متر و ۱۲۵ سانتی متر تولید می شوند، باید دقت داشته باشید که عرض ۱۲۵ معمولا بری ضخامت های ۴۰ صدم میل و بالاتر تولید و عرضه می شود.
رال رنگ ورق گالوانیزه رنگی :
قهوه ای سوخته با رال رنگ ۸۰۱۷
قهوه ای سفالی با رال رنگ ۸۰۰۴
سفید یخچالی با رال رنگ ۹۰۱۶
آبی نیسانی با رال رنگ ۵۰۱۵
قرمز گوجه ای با رال رنگ ۳۰۰۰
نارنجی با رال رنگ ۲۰۰۴
پرتقالی با رال رنگ ۱۰۲۸
سبز چمنی با رال رنگ ۶۰۲۴
صورتی با رال رنگ ۴۰۰۲
بنفش با رال رنگ ۴۰۰۵
مشکی با رال رنگ ۹۰۰۱
زرد با رال رنگ ۱۰۲۳
مابقی رنگ ها که در مقاله رال رنگ به آن اشاره کردم در کارخانه های کوچک قابل سفارش گذاری هستند.
برای مثال اگر شما برای سقف ویلای خود به رنگ مشکی مات یا آبی کربنی یا قرمز جیگری نیاز داشته باشید ما می توانیم این رنگ ها را در کوره های مجهز خود برای شما تولید کنیم.
کارخانه های زیادی در دنیا مشغول تولید ورق های گالوانیزه رنگی هستند.بیشترین ورق گالوانیزه رنگی خارجی که در ایران پیدا می شود ورق های گالوانیزه رنگی چینی هستند.
به جز ورق گالوانیزه رنگی چینی، کارخانه های ایرانی فولاد مبارکه اصفهان، هفت الماس قزوین، فولاد بهمن قائم شهر، صنایع گالوانیزه سمنان هم ورق گالوانیزه رنگی تولید می کنند.بین کارخانه های مختلف تولید ورق گالوانیزه رنگی اختلاف کیفیت و قیمت وجود دارد.
کاربرد ورق های گالوانیزه رنگی
ورق های گالوانیزه رنگی در صنعت و ساختمان همواره کاربردی و پر مصرف بوده اند. در ادامه مواردی از مصارف ورق گالوانیزه رنگی را برایتان بازگو می کنیم:
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در پوشش سقف سوله
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در پوشش سقف شیروانی
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در پوشش سقف ویلا و ساختمان
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در حصار کشی کارگاهی
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در دیوار کشی موقت
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در جداسازی فضا ها
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در ساخت دستگاه های صنعتی
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در ساخت تابلو
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در انجام امور دکوراتیو
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در ساخت آلاچیق
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در ساخت تخته وایت بورد
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در ساخت فلاشینگ
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در بدنه خودرو
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در ساخت لوازم خانگی
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در ساخت صفحات رنگی
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در سقف ویلا
استفاده از ورق گالوانیزه رنگی در ویترین مغازه ها
و ده ها مورد دیگر …. از موارد مصرف ورق گالوانیزه رنگی هستند.
انواع فرمینگ ورق گالوانیزه رنگی
بیشترین مورد مصرف ورق های گالوانیزه رنگی استفاده از آنها در پوشش سقف های شیروانی است.
سقف های شیروانی گسترده متنوعی دارند.ساختمان های اداری ،سوله ها یا ویلا ها هر کدام ورق مخصوص خود را می خواهد !
به پرس کاری و شکل دهی ورق گالوانیزه رنگی فرمینگ یا فرمدهی گفته می شود.
انواع فرمینگ رایج ورق گالوانیزه رنگی به شرح زیر می باشد:
ورق رنگی را می‌توان ورق گالوانیزه‌ای دانست که تحت فرآوری و پوشش‌دهی سطحی قرار گرفته است. همان گونه که در مقاله ورق گالوانیزه چیست بحث شد، ورق گالوانیزه نیز همان ورق روغنی است که پس از نورد سرد، برای مقاوم‌سازی نسبت به خوردگی و اکسید شدن، یک لایه روی بر سطح آن پوشانده شده است.
وجود پوشش رنگی که از جنس پلیمر است به این نوع از ورق، مزایایی می‌دهد. این پوشش خواص ضد خوردگی را بهبود می‌بخشد و حتی در صورت ایجاد خراش یا برش در سطح ورق هنوز هم بیم اکسید شدن در مورد آن وجود ندارد.
فرایند تولید ورق رنگی
پس از خروج ورق از خط تولیدی نورد سرد، برای گالوانیزاسیون به بخش پوشش‌دهی با روی می‌رود. عموما روش مورد استفاده در گالوانیزه نمودن، گالوانیزه گرم و غوطه‌وری در نمک‌های فلز روی است. در مرحله بعد تحت دو مرحله رنگ‌آمیزی با پوشش‌های پلیمری قرار می‌گیرد. البته پیش از این مرحله برای اطمینان از عاری بودن سطح از هر نوع آلودگی سطحی، چربی‌زدایی و خشک کردن ورق را داریم.
مرحله اول پوشش‌دهی با نام back coat یا پوشش زیرین شناخته میشود. مرحله دوم نیز با نام top coat یا پوشش رویی از آن یاد می‌گردد. ضخامت پوشش یا همان رنگ در مرحله اول مابین ۷ تا ۱۵ میکرون است. در مورد ضخامت رنگ در مرحله دوم یاد آور می‌شویم در حدود ۲۰ الی ۲۵ میکرون می‌باشد.
کاربرد ورق رنگی بسیار متنوع است. در تمام مصارفی که نیاز به مقاومت به اکسیداسیون و زنگ‌زدگی و زیبایی احساس میشود، شاهد کاربرد ورق رنگی خواهید بود. در ادامه به مرور برخی از موارد مصرف ورق رنگی پرداخته خواهد شد.
گروه صنعتی فولاد بهمن
فولاد بهمن در سال ۱۳۹۰ احداث گردید. این کارخانه در استان مازنداران شهر قائمشهر در کیلومتر ۱۰ جاده شیرگاه، شهرک صنعتی بشل واقع شده است. فولاد بهمن با هدف تولید سالیانه ۱۲۰ هزار تن انواع مقاطع فولادی تاسیس گردیده است. از جمله محصولات این شرکت ایجاد پوشش های پی وی سی و لمینیت بر روی کویل های فولادی، ورق رنگی و گالوانیزه است.
گروه صنعتی فولاد بهمن چند نوع محصول تولید میشود
در این گروه صنعتی دو نوع محصول تولید می گردد. در ابتدا محصولات پایه که به عنوان مواد اولیه برای تولید مقاطع فولادی هستند تولید می شود. خطوط تولید گروه صنعتی فولاد بهمن ، به ترتیب شامل واحد کلاف بازکن، ماشین دوخت، انباره ورودی، بخش چربی زدایی و شست و شو، خشک کن، واحد پوشش دهی نهایی، کوره، واحد لمینیت گرم، خنک کننده، خشک کن، انباره خروجی، اعمال فیلم محافظ، واحد برش و در نهایت کلاف پیچ است. ورق های ورودی به این بخش شامل ورق گالوانیزه و گالوالوم در ضخامت های ۰/۲ تا ۰/۷ میلیمتر است. عرض رول های ورودی نیز در حدود ۱۲۵۰-۶۰۰ میلیمتر می باشد. در گروه صنعتی فولاد بهمن ابتدا کلاف های گالوانیزه اسکن شده، باز و به هم متصل می شوند و سپس این کلاف ها با استفاده از مواد قلیایی چربی زدایی شده و در واحد شستشو، کاملا شسته می شوند و بعد از خشک شدن و افزودن یک پوشش شیمیایی بر روی دو طرف ورق در کوره حرارت داده می شود.
سپس رنگ اولیه یا آستر به دو طرف سطح ورق افزوده می شود. مجددا در کوره حرارت داه شده و رنگ نهایی افزوده می شود و بعد از حرارت در کوره به آن لمینیت پی وی سی افزوده می شود. بعد از خنک کاری و خشک کردن در واحد کیفی محصول مجددا مورد بازرسی قرار می گیرد و فیلم محافظ بر روی آن اعمال می شود.
